Dit delen:

Filosofie en stoffelijke resten

Cogito, ergo sum. Met deze soundbite wordt de filosofie van de 17e eeuwse Franse denker en onderzoeker Rene Descartes meestal samengevat. In dit boek worden de gevolgen van die drie woorden op de ontwikkeling van de westerse samenleving getoond. Descartes kwam tot de conclusie dat alleen de geest – de ratio – de basis kan zijn van kennis: twijfel aan alle oude waarheden; alleen door systematisch onderzoek en denken kan je ontdekken wat de waarheid is. Daarmee ondermijnde Descartes de oude wetenschappen als geneeskunde en theologie, die zich baseerden op de bijbel en de geschriften van Aristoteles en andere oude Griekse en Romeinse denkers. De filosofie van Descartes gaf de aanzet tot een revolutie in het wetenschappelijk onderzoek, die resulteerde in allerlei ontdekkingen en uitvindingen. Het cartesiaanse denken liet ook zijn sporen na in de politiek en de theologie, en staat zo aan de basis van onze moderne maatschappij.

“De botten van Descartes” geeft een geschiedenis van de filosofie en wetenschap vanaf de 17e eeuw aan de hand van de

gebeurtenissen rond de overblijfselen van de van oorsprong Franse denker. Het boek neemt ons van Utrecht, via Stockholm naar Parijs, waar de botten nog heel wat meemaakten voor ze een rustplaatsvonden op de zolder van een instituut aan de oevers van de Seine.
Shorto heeft een boeiende stijl. Het verhaal van de skeletresten is spannend beschreven; het leest als een detective. Daarnaast geeft het een duidelijke uitleg van de vele filosofieën en ideeën voor en tegen Descartes, die als antwoord op zijn stellingen ontwikkeld werden. Dit maakt het boek geen eenvoudig verhaal. Sommige theorieën – bijvoorbeeld over de aanwezigheid van het lichaam van Jezus in de hostie – zijn nu eenmaal moeilijk te bevatten. Ondanks de enkele taaie stukken is dit boek een duidelijke verhandeling over het ontstaan van onze moderne maatschappij, met een lekker spannend verhaal op de koop toe.

(Wie geïnteresseerd is in de impact van de Cartesiaanse filosofie op de wetenschap in de 17e eeuw, kan ik het boek “Gevaarlijke kennis” van L. Kooimans aanraden.)