(Hoe bewaar je een moestuin, deel 4)
Lang geleden, in de jaren 70 van de vorige eeuw, kreeg mijn vader een stukje grond om een moestuin te beginnen. Ik weet niet meer wat hij daar allemaal op teelde. Ik weet alleen dat ik het toen al leuk vond om daar naar toe te gaan en met plantjes en modder bezig te zijn. Daar is het zaadje gelegd voor de moestuinhobby waar ik me nu mee bezig hou. Wat m’n vader allemaal verbouwde weet ik niet meer, maar één groente kan ik me nog wel herinneren: snijbiet. We hadden er nog nooit van gehoord, maar het smaakte lekker. Zelfs veertig jaar later, toen ik zelf een moestuin tot mijn beschikking kreeg, kon ik me die smaak nog herinneren. Snijbiet was dan ook zo ongeveer het eerste dat ik in mijn eigen tuintje wilde hebben.
Snijbiet is een wonderbaarlijke plant. Nu bijna vergeten, maar in vroeger tijden was dit een veel gebruikte groentesoort. Een andere naam voor snijbiet is warmoes, en die naam was eeuwenlang een synoniem voor de moestuin. In oude steden vind je nog wel eens een warmoesstraat, om aan te geven dat zich daar vroeger de moestuinen van de stad bevonden. In de twintigste eeuw is de snijbiet verdrongen door spinazie. Snijbiet is na het oogsten namelijk moeilijk houdbaar, iets wat met spinazie wel kan. Het snijbietenblad verlept snel, maar door de bladeren meteen in een zakje met wat water te doen heb ik ze toch enige dagen vers kunnen houden. In een natte doek rollen schijnt ook te werken.
Snijbiet (Beta vulgaris subsp. vulgaris) is een bladgroente, te vergelijken met spinazie, met de smaak van bietjes en de eigenschappen van bladsla. Het is een plant uit de amarantenfamilie, waar ook de rode biet, melde en de quinoa toe behoren. Zowel het blad als de stelen kunnen gegeten worden. Omdat je telkens maar een paar blaadjes van een plantje plukt, blijft de snijbiet gewoon doorgroeien en nieuwe blaadjes aanmaken. Van een klein perceeltje snijbiet kan je dus een heel jaar eten. Inderdaad een wonderbaarlijke plant.
Zaaien kan van vroeg in het voorjaar tot diep in de nazomer. Je kunt het zelfs in een grote pot of bak zaaien, want het maakt geen diepe wortels. Thuis heb ik een bak met snijbiet staan om dagelijks van te plukken. In de moestuin heb ik de varianten staan, die grotere stelen aanmaken. Als plant is de snijbiet zeer decoratief. De felgekleurde bladstelen vallen erg op, en geven kleur aan de moestuin. De variant met rode stelen (rhubarb chard) is het meest gangbaar, maar er zijn ook planten met witte, gele, roze en zelfs paarse stelen.
In Nederland zal je snijbiet zelden tot nooit bij de groenteman zien, om van supermarkten maar te zwijgen. Hoewel, ik heb ze één keer gezien bij een natuurvoedingssupermarkt, maar dat was dan ook een uitzondering. In het buitenland, met name in Italië, zal je de snijbiet vaker tegenkomen. Daar wordt het ook volop gebruikt in allerlei lekkere gerechten. Je kunt het blad op dezelfde manier gebruiken als spinazie, maar door de duidelijke bietjessmaak is het niet zo dat je in alle recepten eenvoudig de spinazie door snijbiet kunt vervangen.
De jonge, kleine blaadjes zijn heerlijk door de sla. De grotere bladen hebben een harde bladnerf en zijn daarom minder geschikt om rauw te eten. Je kunt de stengels en bladnerven even in kokend water blancheren tot ze zacht zijn, en dan eten. De roze stelen verliezen wel iets van hun kleur, maar de rode en witte stelen blijven duidelijk herkenbaar. Het blad invriezen kan ook: net als spinazie even blancheren, in zakjes doen en daarna in de vrieskist.
Mijn lievelingsrecept met snijbiet is een quiche. Het is geen makkelijk recept, want je moet nog al wat handelingen verrichten. Maar het resultaat is een heerlijke groentetaart die zowel warm als koud erg lekker is. Ik gebruik altijd bladerdeeg voor de buitenkant, omdat ik dat makkelijk vind, maar je kunt ook zelf deeg maken.
Het recept voor snijbietenquiche, voor 2 kleine quiches (4 personen):
voorbereidingstijd: ongeveer 40 min, baktijd: ongeveer 40 min.
ingrediënten:
– 8-10 grote snijbietbladeren met stelen
– 10 kleine snijbietbladeren met steeltjes
– 1 middelgrote ui
– 125 gr spekreepjes
– 4-5 eieren
– 200 ml room
– 100 gr geraspte belegen kaas
– 3-4 plakjes bladerdeeg (of deeg voor een quiche)
– karwijzaad
– paneermeel
peper en zout
2 taartvormen van 15 cm doorsnee (ik gebruik deze kleine vormen omdat die makkelijker in te vriezen zijn, en 1 kleine quiche is genoeg voor 2 personen)
Oven 220 graden Celsius
bereiding:
Oven voorverwarmen op 220 graden.
Taartvormpjes invetten, bodem en zijkant bedekken met (blader)deeg. Gaatjes in de deegbodem prikken, daarna de bodem bestrooien met het paneermeel (om het vocht uit de snijbiet op te vangen), en wat karwijzaad over de bodem strooien.
Spekjes bakken. Ui snipperen en na minuut of 10 bij de spekjes voegen om te laten fruiten.
In een kom de eieren breken, room, peper en zout erbij (voorzichtig met de zout, want de kaas en spek zijn ook al zout), en klutsen tot gelige massa.
Snijbiet wassen. Stelen en nerven van de grote bladeren halen en in stukjes van 5 tot 10 cm lang snijden. In een pan met water doen, aan de kook brengen en een minuut of 5 laten koken tot de stelen zachter zijn (al dente!). Stelen op de quichebodems leggen.
Overgebleven blad en de rest van de snijbiet in grote stukken snijden. In andere pan doen, water erbij en aan de kook brengen. Net als spinazie slinkt snijbiet erg tijdens het koken. Een paar minuutjes op laag vuur laten staan, tot blad genoeg geslonken is. Kookvocht uit de bladeren drukken (in een vergiet). De snijbiet over de twee quichevormen verdelen, op de stelen.
Het spek-uimengsel over de snijbiet verdelen. Daarboven komt een laagje kaas, en schenk als laatste het eimengsel in de quichevormen. Eventueel kan je er nog wat kaas over strooien voor een mooi gratinlaagje.
Zet de quiches in de voorverwarmde over (220 graden C.) en laat ongeveer 40 minuten bakken. Het resultaat moet er dan ongeveer zo uitzien:
Je kunt de quiche meteen opeten, maar koud is het ook erg lekker. Invriezen kan ook.
Soms doe ik nog gedroogde tomaatjes door het eimengsel. Dit geeft nog wat extra smaak. (in de quiche op de foto heb ik het ook gebruikt).
Eet smakelijk!
Meer over snijbiet is te vinden op deze voortreffelijke site: Snijbiet.nl
Weblog van Jan Morsch 